گزارش اجمـالی شهرستـان میانـه
بند ۱ ) موقعیت جغرافیایی شهرستان
شهرستان میانه در منتهی الیه جنوب شرقی استان آذربایجان شرقی با وسعتی بالغ بر ۵۵۹۵/۳ کیلومترمربع که حدود ۳/۱۲% مساحت کل استان را بخود اختصاص داده و وسیع ترین شهرستان استان می باشد که بر سر راه تهران – تبریز واقع شده که از قدیم الایام جاده ابریشم و بعد از آن جاده ترانزیت ایران اروپا از مرکز این شهرستان می گذرد و علاوه بر این قرارگرفتن این شهرستان در جوار راه مواصلاتی راه آهن سراسری ، این شهرستان را از اهمیت ویژه ای برخوردار می سازد.
شهرستان میانه از طرف شمال به سراب و اردبیل ، از شرق به خلخال ، از جنوب به زنجان و از غرب به بستان آباد و هشترود و از چهار شهر میانه ، ترکمانچای ، کندوان و کاغذکنان جمعاً با ۱۷ دهستان و ۳۵۲ روستای دایر به مرکزیت شهر میانه تشکیل گردیده است .
این شهرستان از نظر اقلیمی دارای آب و هوایی خشک و سرد بوده و تابستانهای بسیار گرم و زمستانهای بسیار سرد دارد بطوریکه در خصوص آب و هوای این شهرستان این جمله نقل زبان مردم است که هوای میانه در تابستان آبادان و در زمستان همدان است .
– جمعیت شهرستان براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ به تعداد ۱۹۴۰۰۰ نفر ( ۱۰۰۴۱۴ نفر شهری و ۹۰۸۷۷ نفر روستایی ) می باشد.
رودهای مهم شهرستان :
رودهای قزل اوزن ، قرانقو ، آق چای ، ترکمانچای ، آیدوغموش ، گرمرود و شهرچای از رودهای مهم شهرستان است که آورد آنها بالغ بر چهارمیلیارد مترمکعب در سال می باشد. از ارتفاعات مهم شهرستان می توان به : ارتفاعات بزگوش و قافلانکوه اشاره کرد که دامنه های بزگوش سرسبز و خرم ولی دامنه های قافلانکوه صخره ای و جز در اوایل بهار عاری از پوشش گیاهی قابل استفاده است .
بند ۲ ) گذری بر سیر تحولات تاریخی میانه :
۱- ویرانی و خرابی شهر در حمله و لشکرکشی موبوتای و جبه یان از سرداران معروف چنگیز.
۲- اقامت چهارماهه امیرتیمور در میانه به هنگام لشکرکشی .
۳- شکست آخرین پادشاه گورگانی و به قتل رسیدن وی در میانه به هنگام قصد تصرف آذربایجان به دست اوزن حسن.
۴- در زمان احمدشاه قاجار و رضاخان ، میانه پایگاه استعمار و بهره کشی خاندان فیروز فرمانفرمائیان بوده است.
۵- اوچ تپه که امروز یکی از دهستانهای این شهرستان می باشد در زمان نادرشاه محل استقرار لشکریان او بوده است و نادر لشکرکشی هایی که به کشور عثمانی می کرد بیشتر در این محل رحل اقامت می افکند.
۶- عهدنامه ننگین ترکمانچای در سال ۱۲۴۳ بین ایران و روسیه تزاری .
۷- وقایع مربوط به فرقه دمکرات در ۲۱ آذر ۱۳۲۵ که منجر به شکست و متواری شدن سران این فرقه به شوروی گردید و در این روز پل دختر میانه توسط این فرقه مین گذاری و منفجر گردید.
۸- قیام مردم مسلمان میانه همزمان با قیام ملت ایران به رهبری امام خمینی (ره) در سال ۵۷ که روحانیت شهرستان پیشاپیش امت بودند که منجر به سرنگونی سلطنت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی گردید.
۹- بمباران هوایی دشمن بعثی در ۱۲ بهمن سال ۱۳۶۵ و …
آثار تاریخی :
۱- بقعه امامزاده اسماعیل درمرکز شهر میانه .
۲- پلدختر در تنگه قافلانکوه
۳- قلعه دختر در قله قافلانکوه
۴- کاروانسرای دختر در جاده ترانزیت کنار پل دختر
۵- پل شهرچای بین راه میانه و راه آهن ( مربوط به دوره صفویه )
۶- قلعه نجفقلی خان
۷- امامزاده ورزقان
۸- حمام ورزقان
۹- کاروانسرای جمال آباد ( مربوط به دوره شاه عباس صفوی)
۱۰- امامزاده محمد کندوان
۱۱- مسجد سنگی ترک ( واقع در مرکز بخش کندوان)
۱۲- داش قلعه کاغذکنان
۱۳- پل بقرآباد ترکمانچای
۱۴- پل راه آهن کیلومتر ۱۸ محور میانه – زنجان
۱۵- مسجد شیخ طبق – خاتون آباد – خوبستان
۱۶- جاده ابریشم
۱۷- حمام امیرکبیر ترکمانچای
۱۸- ارتفاعات گچیلیک
۱۹- آبشار ایورق
۲۰- آبشار بلوکان
۲۱- آبگرم ممان – گوگدرق – ایورق
بند ۳) موقعیت فرهنگی :
۱- مردم میانه افرادی هستند مسلمان ، متعصب با اعتقادات اسلامی و مذهبی ، خونگرم و مهمان نواز و تقریباً فرهنگ همسانی داشته از آداب و رسوم مشترک برخوردارند و بطور متدوال از دیرباز مراسمات عقد و ازدواج ، جشن ها و عزاداریها بطور هماهنگ و همسان برگزار می نمایند و آداب و رسوم خاصی که برانگیخته از فرهنگ منطقه ای و متمایزی باشد وجود ندارد.
۲- با توجه به بافت اجتماعی و فرهنگی شهرستان در روابط و معاشرت خانوادگی ، بیشتر مردم همدیگر را می شناسند و تقریباً میتوان گفت اغلب آنان با همدیگر روابط خویشاوندی داشته و هیچگونه اختلاف نظری در روابط اجتماعی ندارند.
۳- روستائیان از فرهنگ شهری و شهرنشینی متاثر بوده و با شهرنشینان روابط اجتماعی حسنه دارند.
۴- همچنین به لحاظ نبود قبایل مختلف و یکدست بودن مردم از نظر قومی ، اختلافات ناشی از باورهای قومی ، مذهبی و فرهنگی به چشم نمیخورد.
از لحاظ فرهنگی شهر میانه دارای ۳۸ باب مسجد و ۳۳ باب حسینیه و کل شهرستان دارای سه باب کتابخانه عمومی و ۴ منطقه آموزش و پرورش با ۴۱۸۷۴ نفر دانش آموز در مقاطع مختلف تحصلی و یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی با ۲۵۷۲ نفر دانشجو در۴۴ رشته تحصیلی و یک مرکز داشنگاه پیام نور با ۱۴۰۰ نفر دانشجو در ۶ رشته تحصیلی که مشغول به تحصیل می باشند . لازم به ذکر است که میزان باسوادی کل شهرستان ۶/۷۲ % می باشد.
بند ۴) وضعیت عمرانی
از نظر عمرانی بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی اقدامات عمرانی وسیعی در سطح شهرستان صورت گرفته واز نتیجه گیری اقدامات انجام یافته وضعیت عمرانی زیر قابل تصویر است :
۱- تعداد روستاهای برقدار شهرستان ۳۱۳ روستا
۲- تعداد روستاهای برخوردار از آب آشامیدنی ۲۵۳ روستا.
۳- طول راههای شوسه شهرستان ۳۷۵ کیلومتر .
۴- طول راههای روستایی آسفالت شهرستان ۷/۲۷۴ کیلومتر.
(آزاد راه ۳/۴۱ راه اصلی ۱۵۰ راه فرعی آسفالت ۸/۲۱۲)
۵- کل روستاهای بالای ۱۰ خانوار شهرستان دارای تلفن خانگی می باشد که شامل حدود ۳۳۸ روستا با ۶۴۴۰۰ تلفن می باشد که ۴ مرکز ۵۱۲ شماره ای و۱۲ مرکز ۲۵۶ شماره ای ویک مرکز ۱۰۰۰ شماره ای و ۲۳ مرکز BTS و شهر میانه با ۱۵۰۰۰ شماره تحت پوشش تلفن همراه ومجهز به مرکز PC می باشد.
۶- تعداد خانه های بهداشتی فعال روستایی ۱۳۰ باب که ۱۱۴ باب آن احداثی و ۱۶ باب آن استیجاری می باشد و مراکز بهداشتی درمانی مصوب ۲۹ باب که ۸ باب آن شهری و۲۱ باب آن روستایی می باشد و۴ باب اورژانس که ۲ باب آن بین راهی است .
۷- از تعداد ۳۳ سد مخزنی احداث شده حدود ۲۵/۱۶۰ میلیون متر مکعب ظرفیت تنظیم سدها می باشد .
ضمنا تعداد ۴ سد یالقوزآغاج ، صومعه علیا ، گرمی چائی وشهریار حاج خلیل – آوین در دست احداث می باشد .
۸- کل اراضی کشاورزی شهرستان حدود ۱۲۹۹۷۷ هکتار معادل ۲۴ درصد وسعت شهرستان می باشد که برای آبیاری این اراضی علاوه بر استفاده از آب ذخیره شده در سدها ، حدود ۷۶ میلیون متر مکعب در سال از آب ۱۸۱۵ حلقه چاه کشاورزی احداث شده که تعداد ۳۶۵ حلقه آن برقی شده است استفاده می گردد. که آب استحصالی شهرستان در حدود ۵/۷۲ میلیون متر مکعب توسط چاهها و۸۵/۲۴ میلیون مترمکعب توسط انهار انجام می گیرد.
۹- پروژه بیمارستان ۹۸ تختخوابی که افتتاح و به بهره برداری رسیده ولی بیمارستان ۱۵۰ تخت خوابی قبلی تعطیل و در حال بازسازی می باشد.
۱۰- پروژه گاز رسانی شهرهای میانه و ترک – ترکمانچای و آقکند که شبکه آن به اتمام رسیده و به بهره برداری رسید. حدود ۲۵/۱۸۲ کیلومتر لوله گذاری و تعداد ۱۱۷۷۰ علمک نصب شده و جمعاً ۲۰۰۰۴ خانوار از نعمت گاز بهره مند شده اند ضمناً گازرسانی تعداد ۴ روستا به اتمام رسیده و در حال بهره برداری می باشد و شهرهای ترکمانچای و آقکند و تعدادی از روستاها در حال اجرا می باشند .
۱۱- پروژه شبکه دفع فاضلاب درون شهری در حال اجرا است .
۱۲- از واحدهای تولیدی و صنعتی مهم شهرستان میتوان به شرکت ملی فولاد آذربایجان – شرکت تیوا پلیمر – قطعات گیربکس و کارخانه آرد سازی و کارخانه مواد شوینده و دستمال کاغذی و … اشاره نمود .
ملاحظـه :
آنچه در خصوص وضعیت عمرانی و اقتصادی شهرستان قابل ذکر است اینکه از اول انقلاب بدلیل نگرش صرفاً عمرانی ، اعتبارات و منابع دولتی عمدتاً به کارهای عمرانی غیر تولیدی گرایش و اختصاص یافته است .
و این در شرایطی است که این شهرستان علاوه برداشتن پتانسیل های بالقوه بسیار در زمینه معادن و صنایع بدلیل داشتن فصل زراعی گرم و آفتابی و آب جاری فراوان ، توان تولید محصولات زراعی برای دو کشت در یک فصل را دارد و لزوم مهار آب و توسعه کشاورزی و دامپروری در این شهرستان از اولویت اول برخوردار است اگر سد آیدوغموش و سد گرمی چای ، سد شهریار ، صومعه علیا و یالقوز آغاج و شبکه پایاب آنها احداث و اتمام شوند توان ایجاد اشتغال و درآمد برای جمعیتی معادل جمعیت فعلی شهرستان فراهم خواهد شد .
به نقل از سایت فرمانداری میانه
true
